Prema inoviranoj tački 12) člana 9. Zakona o porezu na dohodak građana, od 1. januara 2020. godine ne plaća se porez na dohodak građana na primanja ostvarena po osnovu stipendija i kredita učenika i studenata – u mesečnom iznosu do 30.000 dinara.
Ovom izmenom izvršeno je vanredno povećanje neoporezivog iznosa stipendija i kredita učenika i studenata sa 11.741 na 30.000 dinara mesečno. Ovaj iznos će se uskladiti i povećati od 1. februara 2020. godine po osnovu usklađivanja sa godišnjim indeksom potrošačkih cena u 2019. godini.
Uslovi za ispltu stipendija
Međutim, bitni uslovi poreskog tretmana u isplati stipendija i kredita regulisani su Pravilnikom o ostvarivanju prava na poreska izuzimanja za primanja po osnovu pomoći zbog uništenja ili oštećenja imovine, organizovane socijalne i humanitarne pomoći, stipendija i kredita učenika i studenata, hranarina sportista amatera i prava na poresko oslobođenje za primanja po osnovu solidarne pomoći za slučaj bolesti. Član 7. Pravilnika propisuje da se poresko izuzimanje na primanja po osnovu stipendija i kredita ostvaruje do zakonom propisanog iznosa za stipendije i kredite koji se učenicima srednjih škola i studentima viših škola i fakulteta isplaćuje po ugovoru:
a) u skladu sa zakonom kojim se uređuje učenički i studentski standard u Republici Srbiji (Zakon o učeničkom i studentskom standardu – „Sl. glasnik RS”, br. 18/2010, 55/2013, 27/2018 i 10/2019);
b) od strane davalaca u čiju se delatnost, pored ostalog, svrstava i stimulisanje, odnosno pomoć u školovanju učenika i studenata (državne organizacije i institucije, nevladine organizacije, dobrotvorne i druge organizacije, fondacije, fondovi, zadužbine i dr.);
v) od strane preduzeća i drugih pravnih lica, odnosno preduzetnika, u funkciji rešavanja i obezbeđivanja njihovih kadrovskih potreba.
Međutim, ako stipendije ili kredite isplaćuje preko neoporezivog iznosa od 30.000,00 dinara mesečno, poslodavac je obavezan da obračuna porez po članu 85. stav 1. tačka 12) Zakona o porezu, i to:
- – po stopi od 20% na bruto iznos iznad neoporezivog iznosa, pri čemu se
- – bruto iznos za oporezivanje dobija deljenjem sa koeficijentom 0,80.
Ovaj porez poslodavac, kao pravno lice, obračunava, obustavlja i uplaćuje na propisani račun po odbitku u trenutku isplate prihoda.
Pod iznosom stipendije odnosno kredita, u smislu poreskih propisa, podrazumeva se novčani iznos stipendije/kredita, ali i iznos za plaćanje udžbenika, ispita i sl. (ako je to predviđeno ugovorom).
Stipendija ili zarada
U praksi su česti slučajevi da zbog poreskih ušteda postoji želja da se određene isplate prikažu kao stipendija ili kredit. Međutim, to su prepoznali kontrolni organi, pa se u nastavku teksta ukazuje na neke nepravilnosti, a posebno na to da primanja koja zaposleni ostvaruje od poslodavca na ime pomoći za pokrivanje troškova školovanja dece, koja se nominuju kao stipendije, sa stanovišta poreza na dohodak građana imaju poreski tretman zarade zaposlenih, nezavisno od toga što se na isplatnom spisku kao primaoci navode deca zaposlenih, s obzirom na to da se radi o primanjima koja se ostvaruju po osnovu radnog odnosa zaposlenog (tumačenje Ministarstva finansija broj 414-00-66/2004-04 od 14. juna 2004. godine).
Davanja fizičkim licima koja nisu u radnom odnosu kod poslodavca – davaoca, koja po svojoj prirodi predstavljaju materijalnu pomoć za primaoca (npr. za pokrivanje troškova školovanja dece), bez obzira na to što se pominju kao stipendije i krediti, nisu u funkciji rešavanja i obezbeđivanja kadrovskih potreba davaoca, pa ne mogu imati poreski tretman stipendija i kredita, već imaju karakter ostalih – drugih prihoda i oporezuju se u skladu sa članom 85. stav 1. tačka 13) Zakona o porezu (naknade troškova i drugih rashoda licima koja nisu zaposlena kod isplatioca).
Davanje učenicima koji pohađaju osnovnu školu
Davanja učenicima koji pohađaju osnovnu školu nisu stipendije, već materijalna pomoć (koja se često daje detetu preminulog radnika). Pošto je ovde reč o maloletnim licima, isplata se vrši staraocu, pri čemu isplata stipendije koja se vrši učenicima osnovnih škola u ovom slučaju ima sledeći poreski tretman:
1) ako je staralac lice koje nije u radnom odnosu kod poslodavca – davaoca ove pomoći, ovakvo davanje ima karakter drugih primanja i oporezuje se shodno članu 9. stav 1. tačka 30) Zakona, u kome je navedeno: Novčane pomoći fizičkim licima koja nisu zaposlena kod davaoca, a koja ne predstavlja ekvivalent za neki njihov rad, odnosno protivuslugu ili protivčinidbu za neku njihovu aktivnost u odnosu na davaoca – ne oporezuju se do iznosa od 13.001 dinar godišnje, ostvarene od jednog isplatioca (na isplatu preko tog iznosa plaća se porez po stopi od 20%);
2) ako je staralac lice zaposleno kod poslodavca – davaoca ove pomoći, davanje ima karakter zarade, pa se na ceo iznos plaćaju porez po stopi od 10% i doprinosi kao na zaradu.
U ovom slučaju treba imati u vidu da je reč o učenicima osnovne škole, pa se, budući da su u pitanju maloletne osobe, sa njima ne može zaključiti ugovor, zbog čega se navedeni iznos isplaćuje staraocu.
Detaljnije o odobravanju i isplatama stipendija možete pročitati u broju 12/2019, str. 15 i 9/2019 str. 139.
